Basis:
Veel beginnende hamster liefhebbers en fokkers worstelen met genetica: hoe zit dat nou precies met die kleurvererving, wat is dominant en recessief, hoe zitten combinatie kleuren in elkaar en hoe kun je uit een oudercombinatie de mogelijke kleuren van de jongen uitrekenen?
Om dit allemaal te begrijpen heb je eerst een basiskennis nodig van genetica. Ik zal hier eerst de basis uitleggen die je nodig hebt om de kleurvererving bij hamsters goed te kunnen begrijpen. Vervolgens geef ik een overzicht van de verschillende genen die bij de Dwerghamsters de kleur bepalen. Daarna zal ik de combinatie kleuren behandelen; kleuren die uit twee of meer genen samengesteld zijn.
Om te beginnen moet je weten hoe erfelijkheid in elkaar zit. Alle erfelijke eigenschappen, waaronder de kleur van de vacht, zijn vastgelegd in het erfelijk materiaal van een dier. Dat erfelijk materiaal bestaat uit genen voor alle mogelijke erfelijke eigenschappen. Deze genen liggen op chromosomen, een soort pakketjes erfelijk materiaal die in de kern van een cel liggen. Een Dwerg hamster heeft 44 van die chromosomen. Die zijn verdeel in 21 paren van twee gelijke chromosomen: het ene chromosoom van een paar heeft het dier van de moeder ge�rfd, het andere van de vader. Naast deze 21 paren "gewone" �chromosomen heeft elk dier ook nog twee geslachtschromosomen. Dit zijn de chromosomen die bepalen of een dier een mannetje of een vrouwtje is. Een vrouwtje heeft twee X-chromosomen, een mannetje een X- en een Y-chromosoom.
Als een dier zich voortplant, is de eerste stap de ontwikkeling van de voortplantingscellen, de eicel van het vrouwtje en de zaadcel van het mannetje. Bij de bevruchting smelten die samen, en vormen zo ��n cel, die zich na heel veel celdelingen ontwikkelt tot, in ons geval, een jong hamstertje. Omdat het totale aantal chromosomen bij elke Dwerg gelijk moet zijn moet een eicel of een zaadcel dus maar de helft van het normale aantal chromosomen bevatten, immers deze twee cellen vormen straks ��n cel, met de chromosomen van zowel de eicel als de zaadcel. Elke eicel of zaadcel bevat dus van elk paar chromosomen ��n exemplaar, en ook ��n geslachtschromosoom, dat kan of een X-chromosoom, of een Y-chromosoom zijn. Deze verdeling berust op toeval, het is dus niet te voorspellen welk van de twee chromosomen uit een paar in de zaad- of eicel terecht komt.
Dan versmelten dus deze zaad en eicel tot ��n nieuwe cel die zich ontwikkelt tot het jonge hamstertje. Deze cel bevat dus weer netjes van elk chromosomenpaar twee exemplaren, eentje die het jong van de vader heeft ge�rfd, en eentje die hij van de moeder heeft ge�rfd. Daarnaast bevat deze cel ook weer twee geslachtschromosomen. Als dat twee X-chromosomen zijn wordt het een vrouwtje, zijn het een X- en een Y-chromosoom dan wordt het een mannetje.
Nu liggen dus op al die chromosomen heel veel verschillende genen, waaronder ook de genen die de kleur bepalen. Ook van deze genen erft elk dier dus een exemplaar van de vader en een van de moeder, zodat er van elk gen twee exemplaren in een cel zitten. Deze kennis is heel belangrijk voor het begrip van kleurvererving.
Welke kleur een dier krijgt is namelijk afhankelijk van welke genen hij van zijn ouders erft. Er zijn veel verschillende genen die de kleur bepalen. Deze zijn te verdelen in dominante en recessieve genen.
Als een gen dominant is, wil dat zeggen dat er maar ��n exemplaar van nodig is om dat gen tot uitdrukking te brengen. Een voorbeeld is het gen voor Mandarijn bij de Dwergje: als een hamster een gen voor Mandarijn van de ene ouder erft, maar geen gen voor Mandarijn van de andere ouder, is die hamster toch Mandarijn.
Of anders gezegd: als een gen dominant is, is het altijd zichtbaar als een hamster dat gen heeft. Een hamster kan niet het gen met zich meedragen zonder die kleur te laten zien.
Als een gen recessief is, wil dat zeggen dat er twee exemplaren van dat gen nodig zijn om het tot uitdrukking te brengen. Een voorbeeld is het gen voor Blauw wildkleur: een hamsters is pas Blauw wildkleur als hij van zowel de vader als de moeder een gen voor Blauw wildkleur heeft ge�rfd. Erft hij maar van een van de ouders een gen voor Blauw, dan kun je dat niet aan de vacht zien: hij heeft geen Blauwe kleur. Dan is hij dus drager van Blauw: hij heeft een gen voor Blauw, kan dit ook doorgeven aan zijn jongen, maar heeft niet de kleur Blauw.
Anders gezegd, als een gen recessief is, hoeft het niet zichtbaar te zijn dat een hamster dat gen heeft, als hij er maar ��n exemplaar van heeft, zie je het niet en heb je een drager. Maar als een hamster een recessieve kleur heeft (bijvoorbeeld Blauw) weet je altijd zeker dat hij twee genen voor Blauw heeft ge�rfd, van zijn beide ouders.
Een dier dat van een bepaald gen (bijvoorbeeld Blauw wildkleur) twee exemplaren heeft ge�rfd, van beide ouders ��n dus, wordt homozygoot voor dat gen genoemd. Heeft een dier een bepaald gen maar van ��n van beide ouders ge�rfd, en van de andere ouder niet, dan wordt dit dier heterozygoot voor dat gen genoemd. Dit geldt ongeacht of het gen dominant of recessief is. Bovenstaand stukje is gebaseerd op de basistekst voor Syren van Knorretje.
Basis kleuren bij een Dwerg:
Er zijn een beperkt aantal basiskleuren, kleuren die uit ��n gen bestaan. Uit deze basiskleuren ontstaan door combinaties van verschillende kleurgenen weer zeer veel andere, samengestelde kleuren. Die bestaan uit twee of meer genen tegelijk. Een voorbeeld is de kleur Mandarijn Pearl die bestaat uit de twee basiskleuren: Mandarijn en Pearl. Als een van de ouders Mandarijn is en een van de ouders Pearl dan kun je Mandarijn Pearl er uit krijgen.
Eerst een stukje uitleg over de codes
het Dd gen staat voor dragend blauw,
Het dd gen staat voor zichtbaar blauw,
het pp gen staat voor de gele gloed (of rode ogen,) zichtbaar,
het Pp gen staat voor Geel/roodoog dragend ('roodoog' wordt vaak afgekort tot RO)
de Ma gen is de gen van de mandarijn,
de Pe gen is van een pearl.
Wildkleur:
Wildkleur is een recessief gen.
Wildkleur x wildkleur geeft ook 100% wildkleur (mits geen andere kleuren gedragen worden)
Blauw wildkleur:
Blauw is een gen dat recessief is.
Geel wildkleur:
Geelwildkleur is de basis kleur van de rood oog. Dit gen is recessief en moet twee keer gedragen worden om het te uiten. Bij deze kleur zitten geen andere kleuren bij gekruist.
Pearl:
Pearl is een dominante kleur.
Mandarijn:
Het mandarijn gen is een dominant gen over alle kleuren.
Camel:
Camel is een combinatie van 2 kleuren. Ze worden ook wel Mandarijn Blauw genoemd. Deze kleur ontstaat als het dominante mandarijn gen aanwezig is met 2x het recessief blauw gen.
Blue fawn
Net als Camel is Blue fawn een mix tussen twee kleuren. Dit keer is het een mix van 2 recessieve kleuren. Deze kleuren zijn Geel en Blauw.
De overige kleuren:
Natuurlijk zijn er meer kleuren maar dit zijn de 8 hoofd kleuren die je het meest ziet.
hier onder zijn alle kleuren genoemd x genetica code (waarbij RO staat voor 'roodoog'):
- wildkleur
- blauw wildkleur dd
- geel wildkleur pp
- geel wildkleur pearl pp Pe
- pearl Pe
- pearl RO Pe pp
- pearl blauw Pe dd
- pearl wildkleur Pe
- mandarijn Ma
- mandarijn RO Ma pp
- mandarijn pearl Ma Pe
- mandarijn pearl RO Ma Pe pp
- camel Ma dd
- camel RO Ma dd pp
- camel pearl Ma dd Pe
- camel pearl RO Ma Pe dd pp
- Blue fawn dd pp
- blue fawn pearl dd pp Pe
De Nieuwe kleuren:
Een aantal maanden zijn er al nieuwe kleuren in de verkoop.
Hier het rijtje met alles erop en eraan.
aa: Basis kleur (zwart),
dd: blauw,
Dd: drager blauw
bb: chocolade,
Bb: drager chocolade.
Zwart:
Klik
Het zwarte gen is het basis gen zoals de wildkleur.
Russische Blauw:
Klik
Deze kleur heeft een recessief gen. Beiden ouder moeten dit gen doorgeven wil het tot uiting komen.
Chocolade:
Dit is een moeilijke kleur om mee te fokken. Deze kleur is met 'vies bruin' ingekruist en wil nog wel eens draaikop vertonen. Chocolade is ook een recessief gen dat twee x doorgegeven moet worden.
Lilac:
Min of meer is deze kleur een mengelmoesje. Lilac bestaat uit 2 kleuren + een roodoog gen. Deze kleuren zijn Blauw en Chocolade. Deze kleur kan ook zonder rode ogen maar dan noemen we het lavendel.
Champagne:
Het rode ogen gen be�nvloed de kleur heel erg. Deze kleur heeft als basis kleur chocolade, maar door de rode ogen verkleurt het chocolade meer naar zandkleurige vacht. Dit gen is recessief.
Lilac donkeroog:
Dit is genetisch gezien de combinatie tussen drie genen, namelijk zwart met vies bruin en blauw wildkleur. Het is een zachte lilac kleur waarbij de ogen in begin rood van kleur zijn maar later zeer donker rood wordt. De rode gloed is alleen te zien wanneer er licht in de ogen komt.
Genen nieuwe kleuren:
Zwart aa
Russisch blauw aa dd
Chocolade aa bb
Lilac aa bb dd pp
Champagne aa bb pp
Lilac donkeroog aa dd bb
Zijn er nog vragen?
Wil je weten wat er uit jou nestje komt?
Vraag maar raak
Maar ik zie ook nog wat spelfouten enzo, hihi!
Blij dat iemand iets met mijn vraag bij Forumzaken heeft gedaan ^_^!
